Politieke ethiek

‘NDP ó kenki a system.’ Dit motto voor de verkiezingen klinkt wellicht ironisch vanuit de mond van een partij die ontstaan is uit een beweging die in 1980 het democratische rechtssysteem te gronde richtte, de macht en vrijheid van het volk ontfutselde, tegenstanders straffeloos en zonder juridische procedure liet executeren en die, vermomd als democratische entiteit, herhaaldelijk de economie de verkeerde kant op liet gaan. “Het systeem is niet het probleem”, aldus Rambocus, een van de gemartelden en geëlimineerden, “maar de mensen die het moeten uitvoeren.” Echter, de NDP heeft gelijk; er moet iets veranderen in het bestuur van het land. Maar wat? Het huidige (macro)economische beleid aanpassen, zou zijn als het omhakken van een jonge boom die op het punt staat om vrucht te dragen. San mus’ kenki betreft inderdaad de politieke cultuur. Begin aan de top. De president is het eerste voorbeeld van het onderscheid tussen goed en kwaad. Daarom is de keuze van een president cruciaal. Het instituut ‘President’ raakte bezoedeld toen ‘de persoon’ die internationaal veroordeeld was voor drugshandel en tevens vervolgd werd voor meerdere moorden in Suriname, tot president werd gekozen. Het instituut ‘Vicepresident’ werd in diskrediet gebracht door de verkiezing van ‘de persoon’ die in binnen- en buitenland veroordelingen tegen zich heeft. ‘Dit komt neer op het glorificeren van het slechte, en zodra het slechte erkenning krijgt, is het goede verloren.’ ‘Elk volk krijgt de leiders die het verdient’ is een ander gezegde. De kiezers zijn degenen die bepalen. De kwaliteit van het bestuur is een reflectie van de keuze van het electoraat. Iedere partij heeft haar vaste achterban die niet te overtuigen is om anders te stemmen; zelfs als je ze probeert te overtuigen, blijven ze doorgaans ongeïnteresseerd. Wie de volgende president moet worden, vormt vooral een probleem voor de zwevende kiezers. Hopelijk verlangt de zwevende kiezer naar een onbesmette president en niet naar iemand wiens levensstijl flamboyant maar vol tekortkomingen is. De huidige president vertoont geen charisma (het zou hem helpen meer boeiende anekdotes of grappen te delen), maar hij straalt wel gedrevenheid, vastberadenheid, en optimisme uit, evenals de moed om door te zetten waar anderen falen. Ondanks de aanzienlijke kritiek van zijn tegenstanders, heeft hij enkele voordelen: hij is goed ingewerkt, hij heeft het land door de grote, zo niet de grootste, nationale economische crisis geleid, en hij geniet het vertrouwen van het buitenland. Hoe dan ook, men weet wat men te wachten staat. Interne concurrentie kan komen van de minister van Defensie. Externe concurrenten zijn de voorzitters van de NDP en de NPS. De vraag blijft of de kiezers deze concurrenten beschouwen als een nieuwe wind of als een herhaling van het oude geluid. Hopelijk komen er nog enkele serieuze uitdagers op met ‘tien schone vingers’ en voldoende ‘massa’ om de president uit te dagen. De vicepresident presenteert zichzelf al jaren als president. Het is een publiek geheim dat hij een zwak heeft voor criminaliteit. Dit zijn de feiten. Hij is in binnen- en buitenland veroordeeld. Vrij reizen is hem niet vergund. Contact met verdachten of veroordeelden is hem niet vreemd. Als waarnemend president laat hij zich fotograferen met veroordeelden in Santo Boma. Hij onthulde dat hij foto’s van een voortvluchtige veroordeelde had ontvangen en wist waar deze zich ophield. Waren dit ondoordachte uitspraken? Bestaat er een verbond van foutieve mannen die beschermd worden door een belofte van vriendschap? De NDP heeft een ethische code opgesteld voor haar leden. Dat is prijzenswaardig. Het is belangrijk om foutief gedrag binnen je partij te beheersen. Het was niet gepast het leenplafond in het parlement te verhogen, gevolgd door ongebreidelde leningen en uitgaven, of om de kasreserves van de banken te belasten. In 2012 werd ook de amnestiewet gewijzigd om ruimte te maken voor straffeloosheid. Vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Het uitspreken van een ethische code is niet deugdzaam; de uitvoering ervan is dat wel. De tijd zal het leren. D. Balraadjsing