Kort voor 19.00 uur arriveerde de rouwstoet bij het Pt Jagdew Paragh Crematorium op de dokter Sophie Redmondstraat. (Foto’s: René Gompers)
Geef dit land toch niet over. Wij zijn nog niet allen dood. Al lijkt het bijwijlen somber. Ons hart blijft heroïsch en groot. Geef het niet over… Met dit gedicht, opgedragen door Sombra, begon de uitvaartdienst van ex-president en erevoorzitter van de NDP, Desi Bouterse, in het partijcentrum te H.D. Benjaminstraat. Een toenemende groep mensen heeft de lijkstoet op zaterdagmorgen, iets na acht uur, vanuit zijn woonplaats Leonsberg door de straten van Paramaribo begeleid. De menigte nam toe naarmate de stoet dichterbij de Centrale Markt kwam. Toen de lange stoet langs het Korps Brandweer trok, klonken de sirenes van de brandweervoertuigen over en salueerden de aanwezige brandweermannen. Ook langs de Memre Buku-kazerne werd eerbiedig een laatste groet gebracht aan de ex-legerleider, ex-president en ex-voorzitter van de NDP. Het duurde meer dan drie uur voordat de lijkstoet, vergezeld door een enorme menigte, arriveerde in een volle OCER voor de uitvaartdienst. De verzamelde massa kreeg de kans om afscheid te nemen van Bouterse. Er bleven maar mensen aanschuiven om hem een laatste groet te brengen. Eerst stonden er rijen, later twee tot drie rijen naast elkaar. Het leek een eindeloze stroom van mensen die een laatste blik op Bouterse wilde werpen, zichtbaar via een glazen gedeelte op de lijkkist. Hij was gekleed in militair uniform. Het begon tijdsdruk te geven en na ongeveer twee uur werd er een stop gezet voor het afscheid nemen, waarna de uitvaartdienst begon. Velen hebben helaas geen gelegenheid gehad om afscheid te nemen, omdat daar geen ruimte meer voor was. Sombra introduceerde de ceremonie.
Clifton Limburg, die zichzelf als de voormalige mediapittbull van Bouterse bestempelde, merkte op dat er tijdens de uitvaartdienst best enkele politieke uitspraken gedaan konden worden. Het was duidelijk dat het hem en velen anderen irriteerde dat Bouterse geen uitvaart met staatseer had gekregen. Toch zag hij Bouterse als een president en staatsman. “Bouterse heeft ons land op de kaart gezet en heeft substantiële inhoud gegeven aan het buitenlands beleid.” Hij stelde dat de NDP na deze dag voor een grote uitdaging staat. “We hebben geen andere keuze dan ons te verenigen tegen iedereen die zich tegen de belangen van Suriname verzet. Ik denk dat dat de wens van Bouterse is.” Terugblikkend op Bouterse’s visie benadrukte Limburg: “Wij hebben geen andere keuze dan de juiste beslissing te nemen op 25 mei en dit land te bevrijden. We zijn het verplicht aan Bouterse. We zijn het verplicht aan Suriname, we zijn het verplicht aan de toekomst.” Ronny Asabina, voorzitter van de BEP, neemt van Bouterse mee dat je voor vaderlandsliefde geen compromissen moet sluiten. HVB-voorzitter Raymond Sapoen zal aan de andere kant het charisma van de ex-president missen.
De concepten van eenheid, natievorming, talentontwikkeling en gemeenschappelijke vooruitgang die centraal stonden in Bouterse’s visie werden door verschillende sprekers aangehaald. Voor Irvin Kanhai was Bouterse een vriend, een maat en een cliënt. Volgens hem wist Bouterse wat het resultaat van het 8 Decemberstrafproces zou zijn. Kanhai noemde het een proces dat beïnvloed werd. “De geschiedenis zal jou vrijpleiten,” sprak hij overtuigend. Voor de huidige voorzitter van de NDP, Jennifer Geerlings-Simons, blijft “het beste wat Bouterse te bieden had, bij ons achter.” In zijn laatste toespraak in OCER – iets meer dan een jaar geleden – gaf Bouterse de opdracht: “Ga en win de verkiezingen op 25 mei, en zorg ervoor dat het beter gaat in Suriname.” Simons voegde eraan toe: “Pres, ga rusten, het werk gaat onverminderd verder.” In een emotionele toespraak bedankte weduwe Ingrid Bouterse-Waldring haar overleden man voor de 37 jaren van gedeeld leven. Ze herinnerde hem als een bijzonder persoon bij wie altijd de liefde voor land en volk centraal stond. Ze stelde dat Suriname na vandaag niet meer hetzelfde zal zijn. Ook herhaalde ze Bouterse’s opdracht om de verkiezingen op 25 mei te winnen. “Gran tangi Desi Bouterse. Waka bun.”
Bij het crematorium zong de menigte het volkslied van Suriname. Uiteindelijk verliet de stoet, met Bouterse’s lijkkist op een koets, kort na zonsondergang OCER en reisde richting het Pt Jagdew Paragh Crematorium aan de dokter Sophie Redmondstraat. Het vergt aanzienlijke inspanning om de koets, vergezeld door twee inheemsen op paarden, door de mensenmenigte te manoeuvreren. Uren later dan gepland werd de kist met Bouterse’s overblijfselen bij het crematorium op een baar naar binnen gedragen in de zaal waar de verbrandingsovens staan. Achter de gesloten gordijnen werd de lijkkist in intieme kring in de oven geplaatst. De menigte buiten bleef nog enige tijd op het terrein van het crematorium. Velen concludeerden met voldoening dat Bouterse een veel waardigere uitvaart had gekregen van het volk. Op een respectvolle manier is afscheid genomen van de man die meer dan 45 jaar zijn stempel heeft gedrukt op de geschiedenis van het land. De uitvaart van Bouterse heeft in totaal meer dan twaalf uren geduurd, alvorens hij uiteindelijk aan het natuurelement vuur werd overgedragen.
