(13-10-1945 – 24-12-2024)
(Ingezonden) ‘Bouta is mijn lieveling, Bouta is mijn schatjelief, Bouta is mijn hartedief, want hij geeft me mijn AOV op de juiste tijd’ zong mijn oma Louisa (LuLu, Peetje) Francina Celestina Sandie in 1981, toen ze haar verhoogde AOV tijdig had ontvangen. Ze was gespecialiseerd in lobisingi, wat verklaart waarom ze de vervulling van haar langdurige wens spontaan bezong. In het verleden werd de oudedagsuitkering aan mensen boven de 70 jaar vaak niet op tijd uitbetaald. Ouderen zouden eigenlijk elk kwartaal een uitkering van SF 25,00 per maand moeten ontvangen, maar soms moesten ze tot wel twee jaar wachten op de betaling. Het was Bouterse die vrijwel onmiddellijk na de staatsgreep van 25 februari 1980 het bedrag verhoogde naar SF 75,00 en de AOV-leeftijd verlaagde naar 60 jaar. Dit gold ook voor de Algemene Kinderbijslag (AKB), die door Bouterse werd verhoogd van SF. 15,00 naar SF 30,00 per maand. Bouterse heeft steeds gekozen voor de ‘Mofinawan’. Oma Peetje, LuLu had Bouterse nooit ontmoet of gesproken, maar haar dochter Antoinette (vrouw Nette) had daarentegen wel contact met hem.
Binnen de familie Sandie was het mijn tante, de overleden Antoinette Paulina Louise Nortan-Sandie, die een hechte persoonlijke relatie had met Bouterse. Ze maakte namelijk deel uit van de kerngroep van vrouwen die in Rensproject woonden, samen met de overleden mevrouw Klas, de overleden mevrouw Sonja Sallons (Kleine Sonja) en de nu hoogbejaarde mevrouw Sonja Nibte. Deze vrouwen hebben Bouterse van het begin tot aan hun overlijden volledig gesteund. Na de staatsgreep op 25 februari 1980 vervulden ze verschillende functies: lid van de volksmilitie, waarbij ze zelfs ‘de wacht hielden’ bij zijn woning, en ze waren actief betrokken bij mobilisatie-acties voor de oprichting van de 25 Februari Beweging in 1983, de NDP in 1987 en alle daaropvolgende verkiezingen. Deze vrouwen ontving op 25 november 2010 dan ook terecht een staatsonderscheiding uit handen van Bouterse. Hij vergat zijn vrienden en vriendinnen van het eerste uur nooit!
Voor Ulrich (oom Riek) Aron en Ramon Bourne was sport de basis voor hun decennialange vriendschap met Bouterse. Aron was zijn basketbalmaatje op het terrein van het Boniface internaat, en Bourne deed altijd mee in het team van Bouterse als voetballer bij de Militaire Voetbal Vereniging (MVV). Iwan Bottse deelt: ‘Desi vertelde altijd verhalen en we konden echt niet onderscheiden wat verzonnen of echt was. Wanneer we naar een feestje gingen zei hij altijd: “Laten we gaan dansen, dan wi e gi den man internaat schijn.” Vriendschap had voor Bouterse een hoge prioriteit!
De deelname van jongeren was voor Bouterse van essentieel belang in alle maatschappelijke structuren en instellingen. Direct na de staatsgreep richtte hij de Nationale Jongeren Beweging op. Hierna ontstonden de Revolutionaire Jongerenorganisaties die als onderdeel bijdroegen aan de jongerensectie van de 25 Februari Beweging in 1984. Een historisch moment was het eerste nationale jeugd- en jongerencongres in 1985 in hotel Riverclub, Leonsberg. Daar werd de basis gelegd voor het Nationaal Jeugdinstituut en het Jeugdparlement, die als ‘kweekvijver’ fungeerden voor verschillende huidige leiders. Jongeren kregen van Bouterse de kans om aanzienlijke staatsfuncties te bekleden!
De revolutie van 1980 onder leiding van Bouterse heeft de structuur van Suriname fundamenteel gewijzigd. Dit begon met de sterk geformuleerde missie, bekend als ‘de vier vernieuwingen van de 25 Februari Beweging’; Vernieuwing van de Educatieve orde, Vernieuwing van de Economische orde, Vernieuwing van de Sociaal-Maatschappelijke orde en Vernieuwing van de Politiek-Bestuurlijke orde. Bouterse heeft consequent de vier vernieuwingen van de 25 Februari Beweging van 1980 uitgedragen!
Voor Bouterse was de samenwerking met andersdenkenden van groot belang. Daarom startte hij binnen enkele jaren na de staatsgreep de ‘Commissie Desi Bouterse’ (CDB), die bestond uit strijdmakkers, vrienden en intellectuelen uit oppositiegroepen. De ondervoorzitter Guillaume (oom Gilly) van Holt zorgde tot zijn dood dat de commissie wekelijks de politieke actualiteiten besprak en publiekelijk evalueerde. De CDB staat momenteel onder leiding van Ramon Bourne, en de leden zijn onder anderen: Charlo Doedel, Iwan Bottse, Vincent Lepelblad, Mike Nerkust, Lakshmipersad Doebay, Gordon Macdonald, Rachel Koningsbloem-Pinas, Trees Cirino, Marie-Louise Vissers, Lucenda Plet, Anushka Gopalrai en ondergetekende. Bouterse heeft altijd de samenwerkingsverbanden met politieke ‘tegenstanders’ in woorden en daden in stand gehouden!
‘Politieke macht is niet belangrijk, politieke invloed is belangrijk!’ Deze uitspraak van Bouterse weerspiegelt zijn betekenis voor de Surinaamse samenleving gedurende 44 jaar. Hij was geliefd bij de mofinawan, de vrouwen en jongeren, maar vooral ook bij zijn (jeugd)vrienden. Mijn condoleances gaan uit naar de familie Bouterse, de NDP-familie en alle vrienden en kennissen van Desi Bouterse.
Elviera L. Bruce-Sandie
