De Palestijnen hebben gereageerd op het nieuws van een staakt-het-vuren-overeenkomst met Israël, in Deir Al-Balah, gelegen in het centrale gedeelte van de Gazastrook. (Foto: Reuters)
Hamas en Israël hebben een overeenkomst bereikt voor een staakt-het-vuren in Gaza, die volgens de bemiddelaars op zondag van kracht zal worden. Deze overeenkomst omvat ook de vrijlating van gijzelaars die gedurende 15 maanden van geweld werden vastgehouden, wat de Palestijnse enclave verwoestte en de regio in beroering bracht. De gecompliceerde, gefaseerde overeenkomst schetst een eerste periode van zes weken voor het staakt-het-vuren met een geleidelijke terugtrekking van Israëlische troepen uit de Gazastrook, waar tienduizenden zijn omgekomen. Gijzelaars die zijn vastgehouden door de militante groep Hamas, die de controle over Gaza heeft, zullen worden vrijgelaten in ruil voor Palestijnse gevangenen die door Israël worden vastgehouden. Tijdens een persconferentie in Doha verklaarde de premier van Qatar, Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani, dat het staakt-het-vuren op zondag effectief zal worden. Hij voegde eraan toe dat onderhandelaars samenwerken met zowel Israël als Hamas om de uitvoering van de overeenkomst te waarborgen.
“Deze deal zal de gevechten in Gaza beëindigen, de broodnodige humanitaire hulp aan Palestijnse burgers vergroten en de gijzelaars herenigen met hun families na meer dan 15 maanden gevangenschap,” aldus de Amerikaanse president Joe Biden vanuit Washington. Ondanks deze doorbraak gaven inwoners aan dat de Israëlische luchtaanvallen woensdagavond in Gaza voortduurdend waren, waar lokale gezondheidsautoriteiten meldden dat meer dan 46.000 mensen zijn overleden in het conflict. Bij aanvallen in Gaza-stad en het noordelijke deel van Gaza zijn volgens medici minstens 32 mensen omgekomen.
Een Palestijnse functionaris, die dicht bij de onderhandelingen staat, merkte op dat bemiddelaars probeerden beide partijen te overtuigen om hun vijandelijkheden te staken voordat het staakt-het-vuren op zondag in werking treedt. De Palestijnen vierden het nieuws over de overeenkomst met feestelijkheden in de straten van Gaza, waar ze lijden onder ernstige tekorten aan voedsel, water, onderdak en brandstof. In Khan Younis blokkeerden menigten de straten, terwijl ze juichten, Palestijnse vlaggen heftig zwaaiden en dansten. “Ik ben blij. Ja, ik huil, maar het zijn tranen van vreugde,” zei Ghada, een ontheemde moeder van vijf. De families van Israëlische gijzelaars in Tel Aviv reageerden ook positief en gaven aan “overweldigende vreugde en opluchting te voelen (over) de overeenkomst om onze geliefden naar huis te halen.” De acceptatie van de deal door Israël zal pas officieel zijn wanneer deze is goedgekeurd door het veiligheidskabinet en de regering, met stemmingen gepland voor donderdag, volgens een Israëlische functionaris.
Er werd verwacht dat het akkoord goedgekeurd zou worden, ondanks verzet van enkele hardliners binnen de coalitieregering van de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, waaronder minister van Financiën Bezalel Smotrich, die woensdag zijn verzet tegen de overeenkomst herhaalde. Netanyahu belde Biden en de Amerikaanse president-elect Donald Trump om zijn dank te betuigen en meldde dat hij binnenkort Washington zou bezoeken, aldus zijn kantoor. In een verklaring op sociale media, waarin het staakt-het-vuren werd aangekondigd, beschouwde Hamas het pact als “een prestatie voor ons volk” en “een keerpunt”.
Als het staakt-het-vuren succesvol blijkt, zou dit de gevechten beëindigen die een groot deel van het sterk verstedelijkte Gaza hebben verwoest en de meerderheid van de vooroorlogse bevolking van 2,3 miljoen mensen uit de enclave hebben verdreven. Dit zou op zijn beurt de spanningen in het bredere Midden-Oosten kunnen verlichten, waar de oorlog ook conflicten heeft aangewakkerd in de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever, in Libanon, Syrië, Jemen en Irak, en waar vrees bestaat voor een totale oorlog tussen de regionale vijanden Israël en Iran. Fase één van de deal omvat de vrijlating van 33 Israëlische gijzelaars, waaronder alle vrouwen, kinderen en mannen ouder dan 50. Twee Amerikaanse gijzelaars, Keith Siegel en Sagui Dekel-Chen, behoren tot de groep die in de eerste fase zal worden vrijgelaten, melden bronnen.
De overeenkomst roept ook op tot een toename van humanitaire hulp aan Gaza. VN-secretaris-generaal Antonio Guterres benadrukte dat “de prioriteit nu moet liggen op het verlichten van het enorme lijden dat door dit conflict wordt veroorzaakt.” Zowel de VN als het Internationale Rode Kruis gaven aan zich voor te bereiden op een aanzienlijke opschaling van hun hulpoperaties. Het pact volgt na maanden van moeizame onderhandelingen, door Egyptische en Qatarese bemiddelaars met de steun van de Verenigde Staten. Dit gebeurde net voor de inauguratie van Trump op maandag. De Egyptische president Abdel Fattah El-Sisi verwelkomde de overeenkomst via een bericht op X, evenals leiders en functionarissen uit Turkije, Groot-Brittannië, de Verenigde Naties, Jordanië, Duitsland en de Verenigde Arabische Emiraten. Op zijn waarheid-sociale mediasite merkte Trump op dat de deal niet tot stand zou zijn gekomen als hij de Amerikaanse verkiezingen in november niet had gewonnen.
Trumps Midden-Oosten-gezant Steve Witkoff was in Qatar samen met vertegenwoordigers van het Witte Huis voor de onderhandelingen en een hoge functionaris van de regering-Biden gaf aan dat de aanwezigheid van Witkoff essentieel was om na 96 uur intensieve onderhandelingen tot een deal te komen. Biden gaf aan dat de twee teams “als één spraken,” hoewel Trumps regering overwegend de implementatie van de overeenkomst zal afhandelen. De weg vooruit is complex en bevat waarschijnlijk politieke uitdagingen. Families van Israëlische gijzelaars hebben bezorgdheid geuit dat de overeenkomst mogelijk niet volledig zal worden nageleefd en dat sommige gijzelaars mogelijk in Gaza achterblijven.
De onderhandelingen over de uitvoering van de tweede fase van de deal zullen beginnen op de 16e dag van fase één. Verwacht wordt dat deze fase zal leiden tot de vrijlating van alle resterende gijzelaars, een permanent staakt-het-vuren en de volledige terugtrekking van Israëlische troepen uit Gaza. Fase drie zou naar verwachting de terugkeer van alle overgebleven lichamen evenals de start van de wederopbouw van Gaza onder toezicht van Egypte, Qatar en de Verenigde Naties moeten behandelen. Trump stelde voor de wapenstilstandsdeal te gebruiken als momentum voor de uitbreiding van de Abraham-akkoorden – door de VS gesteunde overeenkomsten die tijdens zijn eerste ambtstermijn van 2017-2021 werden gesloten en die de betrekkingen tussen Israël en verschillende Arabische landen normaliseerden. Als alles vlekkeloos verloopt, moeten de Palestijnen, Arabische staten en Israël het nog steeds eens worden over een visie voor Gaza na de oorlog, wat een enorme uitdaging met zich meebrengt, met veiligheidsgaranties voor Israël en miljarden dollars aan investeringen voor wederopbouw.
Een onbeantwoorde vraag blijft wie Gaza na de oorlog zal besturen. Israël heeft elke betrokkenheid van de islamistische Hamas afgewezen, die sinds 2007 heerst over Gaza en officieel heeft gezworen Israël te vernietigen. Tegelijkertijd heeft Israël ook een sterke afkeer van de regering van de Palestijnse Autoriteit, die drie decennia geleden werd opgericht onder de interim-vredesakkoorden van Oslo en die slechts beperkte bestuursbevoegdheden heeft op de Westelijke Jordaanoever. Israëlische troepen vielen Gaza binnen nadat op 7 oktober 2023 Hamas-laatste schutters de veiligheidsbarrières doorbroken hadden en op Israëlische grensgemeenschappen aanvielen, waarbij 1.200 soldaten en burgers om het leven kwamen en meer dan 250 buitenlandse en Israëlische gijzelaars werden ontvoerd, volgens Israëlische rapportages. De lucht- en grondoorlog van Israël in Gaza heeft sindsdien meer dan 46.000 levens geëist, volgens cijfers van het Gazaanse ministerie van Volksgezondheid, terwijl honderdduizenden ontheemden de winterkou doorstaan in tenten en geïmproviseerde schuilplaatsen.
Identified category: International
