Afrikaners zijn grotendeels van Europese afkomst, speciaal afkomstig van de eerste Nederlandse en Franse kolonisten, en zij bezitten het merendeel van de landbouwgrond in het land. (Foto: Reuters)
Op vrijdag ondertekende Trump een uitvoerend bevel waarin hij de Amerikaanse steun aan Zuid-Afrika beëindigde. Hij verwees naar een wetgeving omtrent onteigening die president Cyril Ramaphosa vorige maand heeft goedgekeurd. Deze wet heeft als doel de ongelijkheid in landgebruik, voortkomend uit de geschiedenis van blanke suprematie in Zuid-Afrika, te herstellen. Trumps bevel biedt de mogelijkheid tot hervestiging in de VS voor “Afrikaners in Zuid-Afrika die het slachtoffer zijn van onrechtvaardige rassendiscriminatie” als vluchtelingen. Het merendeel van de Afrikaners zijn blanke afstammelingen van de eerste Nederlandse en Franse kolonisten, die de meeste landbouwgrond in het land in bezit hebben.
“Als je hier geen problemen hebt, waarom zou je dan willen vertrekken?”, vroeg Neville van der Merwe, een 78-jarige gepensioneerde uit Bothasig, vlakbij Kaapstad. “Er zijn geen echt verkeerde mensen die ons land hebben ingenomen; de mensen doen gewoon hun normale ding, en weet je, wat ga je daar doen?” De wet die ondertekend is door Ramaphosa, richt zich op het aanpakken van de ongelijkheid in landbezit tussen diverse rassen. Driekwart van de particuliere landbezit in Zuid-Afrika is in handen van de blanke minderheid. Ramaphosa beoogt het gemakkelijker te maken voor de staat om land te onteigenen voor het algemeen belang.
Ramaphosa verdedigde het beleid. Uit cijfers van het statistiekbureau blijkt dat blanke personen 7,2 procent van de Zuid-Afrikaanse bevolking van 63 miljoen vormen. De cijfers geven geen indicatie over het aantal Afrikaners. Voor de onafhankelijkheid van Zuid-Afrika gaven de Britse koloniale heersers het grootste deel van het landbouwland aan blanken. In 1950 nam de National Party, actief tijdens de apartheidsperiode, 85 procent van het land in beslag, wat leidde tot het vertrek van 3,5 miljoen zwarte mensen uit hun woningen. Het Afrikaans Nationaal Congres (ANC), onder leiding van Ramaphosa, de grootste partij in de regeringscoalitie, stelt dat Trump de misinformatie versterkt die werd verspreid door AfriForum, een organisatie geleid door Afrikaners.
De organisatie, die zich eerder had ingezet bij de vorige regering van Trump in verband met hun zaak, gaf aan het aanbod niet te zullen accepteren. “Emigratie biedt enkel een kans voor Afrikaners die bereid zijn het risico te lopen de culturele identiteit van hun nakomelingen als Afrikaners op te geven. De prijs hiervoor is simpelweg te hoog”, aldus Kallie Kriel, CEO van AfriForum, op zaterdag. Daarnaast heeft de Solidariteitsbeweging – waartoe AfriForum en de vakbond Solidariteit behoren en die zegt ongeveer 600.000 Afrikanergezinnen en twee miljoen individuen te vertegenwoordigen – haar loyaliteit aan Zuid-Afrika bevestigd.
“We zijn het misschien niet eens met het ANC, maar we houden van ons land. Zoals in elke gemeenschap zijn er individuen die willen emigreren, maar repatriëring van Afrikaners als vluchtelingen is voor ons geen oplossing,” zo verklaarde de Solidariteitsbeweging. Ook vertegenwoordigers van Orania, een enclave in het binnenland waar uitsluitend Afrikaners wonen, verwierpen Trumps aanbod. “Afrikaners willen geen vluchtelingen zijn. Wij houden van ons thuisland en zijn vastberaden om hier te blijven,” aldus Orania. Het grondbeleid van Zuid-Afrika sinds de beëindiging van de apartheid heeft nooit geleid tot gedwongen onteigening van land dat in handen is van blanken.
Toch gaven enkele personen aan waardering te hebben voor Trumps aanbod. “Ik vind het een heel leuk gebaar van Donald Trump om ons daar asiel aan te bieden,” zei Werner van Niekerk (57), een timmerman uit Bothasig, zonder te verduidelijken of hij naar de VS zou verhuizen. Anderen konden er wel om lachen. “Enkele vragen: is er een test om je Afrikanerschap vast te stellen? Moet je lid zijn van AfriForum? … Zal Elon helpen met wat startkapitaal aan de andere kant? … Zijn er bakkies (pick-up trucks) in de VS?”, schreef auteur Pieter du Toit op X, verwijzend naar de Zuid-Afrikaans geboren miljardair en Trump-adviseur Elon Musk, die de regering van Ramaphosa beschuldigde van “openlijk racistische eigendomswetten”.
