De Juridisering van het Publieke Debat over Communaal Grondbezit
In dit artikel wil ik de juridisering van het publieke debat over de eventuele dreiging van het nieuw Burgerlijk Wetboek (nBW) voor communaal grondbezit enigszins temperen. Het doel is om de diverse aspecten van het communale grondbezit, in het bijzonder in relatie tot de Para-plantages, naar voren te brengen. De recente berichtgeving, vooral het artikel met de titel “Onteigening boedelplantages per 1 mei 2025”, heeft veel reacties uitgelokt. Dit is een belangrijk onderwerp dat invloed heeft op vele betrokkenen.
Context en Belang
Wat is het Burgerlijk Wetboek?
Het nBW behandelt grond vanuit een vermogensrechtelijk perspectief, wat betekent dat grond wordt gezien als een economische waarde. Dit heeft grote implicaties voor gemeenschappen die afhankelijk zijn van communaal grondbezit. Het is cruciaal om te begrijpen dat grond niet enkel economische waarden vertegenwoordigt; er zijn ook sociale, emotionele, spirituele en culturele waarden aan verbonden.
De Verschillende Aspecten van Communaal Grondbezit
In Suriname hebben wij naast communale plantagegrond ook communaal grondbezit bij de Inheemse en Tribale Volken. Enkele belangrijke punten zijn:
- Verbondenheid: Er is een eeuwenlange verbondenheid tussen gemeenschappen en hun grond.
- Waardering: Vele waarden zijn niet in geld uit te drukken.
De Komen en Gevaren van de nBW
Bezorgdheid onder Burgers
Het artikel “Onteigening boedelplantages per 1 mei 2025” roept terecht bezorgdheid op. Het nBW biedt de mogelijkheid voor de kantonrechter om plantages of delen daarvan in eigendom toe te kennen aan aanvragers, wat veel vragen oproept.
Scenario’s van Onverdeelde Boedels
Bij onverdeelde boedels in bijvoorbeeld Paramaribo gaat het vaak om verlaten percelen. Er zijn verschillende vragen die naar voren komen:
- Wie is de aanvrager?
- De aanvraag vereist dat de gebruiker minimaal tien jaren rechtmatig in Suriname woont.
- Wat zijn de implicaties voor de gemeenschap?
- Het verkrijgen van individueel eigendom kan de harmonie binnen plantagegemeenschappen verstoren.
Het Potentieel van de nBW-oplossing
Toepasselijkheid op Para-plantages
Als we kijken naar Para-plantages, zijn er gebruikers die al grond in gebruik hebben. De kantonrechter kan in deze gevallen de betrokken grond toekennen aan aanvragers. Er zijn echter enkele risico’s:
- Verlies van gemeenschap: Individueel eigendom kan leiden tot een afname van gemeenschapswaarden.
- Invloed van derden: Eigendom kan worden doorverkocht aan derden die anders niet toegelaten zouden worden.
Kritische Reflectie op Wetgeving
De Effectiviteit van Wetgeving
Wetgeving is ontworpen om rechtszekerheid te bieden, maar de effectiviteit kan in twijfel worden getrokken. Soms kan wetgeving onbedoelde problemen creëren, bekend als het waterbedeffect.
Aanbevelingen voor de Toepassing van de nBW-oplossing
Om de negatieve gevolgen van de nBW-oplossing tegen te gaan, stel ik de volgende aandachtspunten voor:
- De kantonrechter moet niet enkel een vermogensrechtelijke benadering hanteren.
- Er moet oog zijn voor het systeem van communaal plantagegrondbezit.
- De mogelijke verstoringen van de harmonie binnen gemeenschappen moeten zorgvuldig worden gewogen.
De invoering van het nieuw Burgerlijk Wetboek roept veel vragen en bezorgdheid op. Het is van belang dat wetgeving de sociale structuren en tradities van gemeenschappen respecteert. Laten we blijven nadenken over hoe we deze wetgeving op een positieve manier kunnen toepassen zonder de waarde van ons gemeenschappelijk grondbezit te schaden.
“Wetgeving moet een middel zijn voor sociale rechtvaardigheid, niet een oorzaak van sociale onrust.”
