President Chan Santokhi
“Laten we het nieuwe jaar verwelkomen met een hernieuwd gevoel van optimisme en trots. Laat 2025 een jaar zijn van samenwerking, vooruitgang en een Suriname dat sterker uit elke uitdaging komt. Mijn wens voor het nieuwe jaar is dat nu de economie en de financiën van de overheid een beetje onder controle beginnen te komen, we direct samen de volgende stap zetten. Dat we aan de slag kunnen om een aantal specifieke problemen van de mensen in Suriname aan te pakken; dat we dat samen kunnen en gaan doen.” Dit verklaart president Chan Santokhi in zijn nieuwjaarstoespraak.
Burgers van Suriname, Lobi Brada nanga Sisa, we staan aan de vooravond van het jaar 2025, een moment om zowel terug te blikken als vooruit te kijken, om ons in te zetten voor een sterker en welvarender Suriname. We hebben een bewogen jaar achter de rug; er is veel gebeurd in en rondom ons land. Wat betreft de problemen van de overheid en de economie hebben we aanzienlijke vooruitgang geboekt, maar voor de mensen in Suriname, voor de burgers, voor u, is het nog een zeer uitdagend jaar geweest. Voor de regering waren de problemen van de overheid en de economie de hoogste prioriteit. Dat was noodzakelijk. En dat is een ware uitdaging geweest; we moesten onderhandelen met internationale organisaties, andere landen, banken en fondsen, maar ook met lokale schuldeisers om de economie en de financiën van de overheid weer onder controle te krijgen. Enkele jaren geleden was de overheid inderdaad vrijwel failliet. Er konden bijna geen lonen meer worden betaald, we konden nauwelijks meer geld lenen, en het buitenland had geen vertrouwen meer in ons. In die crisis moesten de economie en de financiën van de overheid als eerste worden aangepakt. Gelukkig hebben we daarin al serieuze stappen gezet volgens ons herstelplan met concrete maatregelen, duidelijke doelstellingen en de juiste richting.
De inflatie, oftewel de stijging van de prijzen, is onder controle gebracht. De prijzen stijgen nog steeds, maar volgens de laatste cijfers minder dan 10%. En daarmee presteren we beter dan voorspeld, want het IMF verwachtte nog een inflatie van rond de 15% tegen het einde van dit jaar. Dit komt dus langzaam onder controle. Onze economie toont ook veerkracht, want deze groeit nu weer gestaag. Er komt steeds meer economische activiteit in ons land, en dat is een zeer positieve ontwikkeling. We zien ook de werkgelegenheid toenemen; er komen meer banen en het zal straks dus makkelijker worden om werk te vinden. De private sector is nu al actief op zoek naar werknemers.
Daarnaast hebben we als overheid hard gewerkt aan verschillende andere zaken: – Zoals het in orde brengen van de grondpapieren van veel mensen. – Maar ook het goed regelen van de grondconversie voor de burgers. Hierdoor hebben veel burgers nu weer zekerheid, wat fijn en noodzakelijk is, bijvoorbeeld wanneer zij bij een bank een hypotheek willen aanvragen. Degenen die een eigen woning willen bouwen, hebben daar ook weer meer mogelijkheden voor, omdat de hypotheekrente is gedaald. We hebben belangrijke stappen gezet in het versterken van onze rechtsstaat en werken stapsgewijs aan de verbetering van de veiligheid. De politie heeft en krijgt meer middelen, zoals patrouillewagens, zodat er beter toezicht kan worden gehouden in de wijken. Het leger is versterkt, zowel te water als in de lucht. De transparantie en efficiëntie van onze juridische instellingen zijn verbeterd. De rechterlijke macht is uitgebreid met een aanzienlijk aantal officieren van justitie en rechters; en is verder verzelfstandigd, zodat meer zaken sneller kunnen worden behandeld. De aanpak van criminaliteit en drugshandel wordt verder aangescherpt door de stappen die we zelf hebben genomen en door samenwerking met andere landen.
Met verschillende infrastructuurprojecten is aanzienlijke vooruitgang geboekt. We hebben op diverse locaties al nieuwe wegen, bruggen en openbare voorzieningen kunnen realiseren, waardoor ons land beter bereikbaar en leefbaarder wordt. Misschien heeft u al gemerkt dat ook in uw omgeving een begin is gemaakt met het aanpakken en verbeteren van de wegen. In het afgelopen jaar is er ook veel gebeurd op het gebied van duurzaamheid. Door actief deel te nemen aan internationale topbijeenkomsten is Suriname, als carbon-negatief land, duidelijk op de kaart gezet. We hebben alle stappen gezet om in de toekomst zogenaamde ‘carbon credits’ te kunnen verkopen. Daarvan kunnen we al in 2025 de eerste vruchten plukken. Onze generatie van jonge mensen is ook steeds actiever op het gebied van duurzaamheid, ondanks klimaatverandering en het behoud van ons tropisch oerwoud, een generatie die staat voor een duurzaam Suriname. Die ondersteunen wij daarin graag. Het afgelopen jaar markeerde natuurlijk ook een belangrijk moment op het gebied van olie en gas. Met Total Energies hebben we definitieve afspraken kunnen maken over de exploitatie van olie voor onze kust. Dit houdt een investering in van meer dan 10 miljard US-dollar, een enorme steun voor onze economische ontwikkeling. De eerste inkomsten uit olie en gas verwachten wij pas in 2028, maar in de komende jaren zullen de investeringen al leiden tot veel economische activiteit en werkgelegenheid, waarvoor het agrarisch kader ontwikkeld wordt.
In dit kader werken we aan de ontwikkeling van een bijzonder programma, namelijk het RVI-programma, wat staat voor: Royalty’s Voor Iedereen. Dit programma moet ervoor zorgen dat de opbrengsten uit onze natuurlijke hulpbronnen, zoals olie en gas, ook eerlijk worden verdeeld, zodat ze een positieve impact hebben op het leven van al onze burgers. De nieuwe inkomsten zullen dus zorgen voor meer welvaart, maar ook voor welvaart die op een eerlijke manier wordt verdeeld. In de komende maanden zal meer concreet worden uitgewerkt hoe dit precies zal functioneren. Zo werken we, stap voor stap, aan de economie en de financiën van de overheid. Daarbij is het belangrijk dat we het huidige beleid vooral volhouden, want zo komt er weer meer vertrouwen in ons land. Als we de huidige daadkracht om onze economie te hervormen echt vasthouden, maken we ons land steeds aantrekkelijker voor investeerders, zowel binnen- als buitenland. Continuïteit is dus van het grootste belang. We moeten doorgaan op deze weg!
Als we ons gezamenlijk inzetten voor het huidige beleid, kunnen we samen een veel betere toekomst realiseren voor ons land en onze kinderen. De eerste voorzichtige resultaten bieden extra motivatie. We hebben het allemaal kunnen zien in de publicaties van ‘Mi Kondre Tru’; merkbare stappen vooruit inspireren ons om door te zetten en ons vooral te blijven inzetten voor land en volk. Ik heb er vertrouwen in dat we samen onze doelen zullen bereiken en Suriname naar nieuwe en grotere hoogten zullen brengen. Wat betreft de economie en de financiën van de overheid zijn we in elk geval al goed op weg. Maar voor de mensen in Suriname is het ondertussen een zeer moeilijk jaar geweest. Velen hebben het zwaar gehad. Waar mogelijk hebben we geprobeerd een helpende hand te bieden, zoals met het Foodbasket-initiatief en de koopkrachtversterking. We zien dat dit al leidt tot verbetering in de levensstandaard van veel burgers. Door gerichte programma’s en initiatieven hebben we geprobeerd de levensomstandigheden van onze meest kwetsbare burgers in deze moeilijke tijden enigszins te verbeteren. We hebben de uitkeringen voor ouderen en de kinderbijslag tussentijds verhoogd. En die zullen in 2025 verder worden verbeterd, zodat u als burger wat meer financiële ruimte krijgt.
Met de wijzigingen in de subsidies voor energie proberen we ervoor te zorgen dat mensen die deze subsidie echt nodig hebben, deze ook ontvangen. Steun moet terechtkomen bij de kleine man of vrouw waarvoor deze bedoeld is. En we zien al dat sommige bedrijven voorzichtig beginnen om hun prijzen voor eerste levensbehoeften iets te verlagen. Maar dat zijn allemaal nog maar kleine stappen. Wat betreft de problemen van de mensen in ons land is er nog veel te doen. Veel mensen kunnen nog niet rondkomen van hun inkomen en te veel mensen hebben nog problemen met huisvesting. Ook op het gebied van zorg moet nog veel verbeterd worden, onderwijs moet worden verbeterd en het openbaar vervoer. Ook hier hebben we al veel stappen gezet en doelstellingen gehaald, maar er is nog meer te doen. Wegen zijn op veel plaatsen nog niet aangepakt en mensen wachten nu nog te vaak veel te lang op zaken die de overheid moet regelen. Er is dus nog veel werk aan de winkel. En daarmee moeten we de komende jaren aan de slag. Samen!
En dat kan nu ook, want als de economie en de financiën van de overheid weer op orde zijn, hebben we ook mogelijkheden om actie te ondernemen. Eerder was dat heel lastig, want als een overheid haar eigen zaken niet op orde heeft, hoe kan zij u dan helpen? Daarom is mijn wens voor het nieuwe jaar dat nu de economie en de financiën van de overheid een beetje onder controle beginnen te komen, we direct samen de volgende stap zetten; dat we aan de slag kunnen om een aantal specifieke problemen van de mensen in Suriname aan te pakken; dat we dat samen kunnen en gaan doen.
Want als je kijkt naar de bergen die we de afgelopen jaren hebben verzet om de problemen van de economie en de overheid onder controle te krijgen, dan kunnen we deze uitdaging zeker ook aan. Als we immers oplossingen weten te vinden voor miljoenenschulden bij andere landen, dan zijn we zeker ook in staat om de sociale voorzieningen voor onze eigen mensen te verbeteren. Als we grote bruggen kunnen renoveren, dan moeten we ook in staat zijn om onze bejaardenwoningen op te knappen?! Samen zijn we als Surinamers zo sterk. Samen hebben we al zoveel meegemaakt. Hiermee gaan we in het komende jaar ook samen aan de slag. Ik roep daarom iedereen op om deze reis samen te maken met hoop, moed en vastberadenheid. Laten we het nieuwe jaar verwelkomen met een hernieuwd gevoel van optimisme en trots. Laat 2025 een jaar zijn van samenwerking, vooruitgang en een Suriname dat sterker uit elke uitdaging komt. Ik wens u een gelukkig, gezond en voorspoedig Nieuwjaar. En Gods zegen voor ieder van u en voor ons mooie land. Wo seti a kondre bun, nanga Gado leki un Fesiman. God bless you all!
