Ik voel me genoodzaakt te reageren op het artikel van de heer Esajas getiteld “Met Ongepaste Spoed…”. In deze bijdrage staan namelijk verschillende onjuistheden en gebreken die leiden tot een mogelijk (opzettelijk) verkeerde voorstelling van zaken. Ten eerste wordt er ten onrechte beweerd dat de commissie drie maanden in activiteit is geweest. Ik verwijs hiervoor naar Resolutie dd. 16 juni 2023 no. 538/BP, waarin de commissie West-Suriname Bakhuis Bauxiet is opgericht, en aan de website die aantoont dat de commissie al meer dan een jaar werkzaam is en vele lokale en internationale betrokkenen heeft geraadpleegd.
Tweede punt betreft de cijfers met betrekking tot de kosten en de USD 3 per ton die in het eerdergenoemde artikel worden genoemd; deze zijn totaal onjuist. Voorlopig zal ik daar niet verder op ingaan, maar tijdens de behandeling van het ontwerp van de Mineralenovereenkomst (MA) in de DNA zal de commissie gedegen cijfermateriaal presenteren dat alle voorstellen, met betrekking tot de verschillende financiële aspecten, zal rechtvaardigen. In het ontwerpen MA heeft de commissie een nieuw element geïntroduceerd, namelijk ‘De innovatie in het verdienmodel voor de betrokken partijen’. Een uitgebreide uitleg zal volgen door middel van een presentatie van cijfers en door het beantwoorden van verschillende vragen, waaronder: 1. Wat houdt de innovatie in het verdienmodel voor partijen in en op welke basis is deze gegrond? 2. Waarom wordt er geen inkomstenbelasting geïnd, zie artikel 7.2? 3. Hoe zijn de royaltypercentages vastgesteld? 4. Hoe is het free participation percentage van 13% bepaald? 5. Hoe wordt de verkoopprijs van het bauxiet vastgesteld? 6. Waarom zijn sommige aanvullende belastingen en rechten vrijgesteld zoals vermeld in artikel 7.2? 7. Hoeveel zal er in het gemeenschapsfonds worden gestort?
Tot slot zal er een overzichts tabel gepresenteerd worden die aangeeft wat de overheidseinkomsten zullen zijn gebaseerd op de verschillende marktprijzen van het bauxiet, uitgesplitst in royalty’s, dividenden en het gemeenschapsfonds. Op het moment dat ik dit schrijven indiende, heb ik ook kennisgenomen van de brief van de Vereniging van Economisten in Suriname. Het is evident dat zij zich in ingewikkelde bochten wringen en zwakke, onjuiste argumenten aanvoeren (onder andere door selectief te lezen of eigen belangen te verdedigen), dus daar ga ik verder niet op in. Ik zal alvast een antwoord formuleren op de eerste drie vragen, en de rest komt ter sprake tijdens de behandeling in de DNA.
1. Het nieuwe verdienmodel voor partijen is gebaseerd op het principe van gelijkwaardigheid als ontwikkelingspartners op lange termijn in de bauxiet-exploitatie, en het is daarmee gerechtvaardigd dat de voordelen die uit het project voortkomen gelijkelijk verdeeld moeten worden. Dit betekent dat operationeel elk van de partners recht heeft op de helft van de netto cashflow gedurende de totale projectperiode. De resultaten van de cijfermatige uitwerking zullen aan de DNA gepresenteerd worden. De overeenkomst geldt voor een periode van 30 jaar en bevat een clausule voor verlenging met eenzelfde periode van 30 jaar. Chinalco zal inbrengen: a. Het volledige investeringsbedrag van ongeveer USD 450 miljoen, b. De meest geavanceerde technologie en know-how, c. De markten voor de gehele waardeketen van de aluminiumindustrie. Suriname zal inbrengen: a. Bakhuis bauxiet van ongeveer 324 miljoen ton met een gemiddelde Al2O3 van 38%, b. Verouderde infrastructuur van spoorweg en haven, ongeveer 50 jaar oud, c. Diverse studies, onder andere over exploratie, mijnontwikkelingsplannen, transportplannen en de transport-ESIA.
2. Het principe van innovatie houdt onder meer in dat overheidsinkomsten zo spoedig mogelijk moeten worden gerealiseerd. Dit betekent dat vanaf de eerste exporten van het bauxiet, middelen voor het overheidsbudget beschikbaar moeten komen, en niet pas nadat er winsten zijn gegenereerd waardoor inkomstenbelasting geheven kan worden. Indien er belastingheffing zou zijn, zou de overheid naar alle waarschijnlijkheid gedurende de komende 10 jaar belastinginkomsten mislopen, wegens de toepassing van investeringsfaciliteiten, met name de willekeurige, vervroegde afschrijving en de voorwaartse verliescompensatie van de aanloopverliezen in de eerste drie boekjaren na het begin van de commerciële productie.
3. De royalty wordt berekend als een percentage van de CIF-prijs van het bauxiet dat afkomstig is uit Guinea, zoals weergegeven op de website van Shanghai Metals Markets, gecorrigeerd voor het kwaliteitsverschil, de transportkosten van Apoera naar China en de aanwezigheid van organisch materiaal. Een stijging van de CIF-prijs zal ook leiden tot een hoger royaltybedrag en bovendien is het percentage hoger naarmate de CIF-prijs stijgt. Het lijkt erop dat men wil schieten om te schieten; er spelen immers allerlei belangen. Of een dergelijke houding de ontwikkeling van het land bevorderd, is zeer twijfelachtig.
Ten slotte moet ik benadrukken dat ik niet de indruk kan negeren dat alle welgemeende initiatieven, projecten en programma’s van deze regering, om slechts moverende redenen van de critici, in diskrediet worden gebracht. Een eindeloze waarschuwing van een senior burger: zij moeten oppassen dat zij niet zelf in de put worden geduwd. Wij verzoeken alle goedbedoelende critici om geduld te hebben totdat de behandeling in de DNA plaatsvindt. Immers, geduld is een deugd en dat hebben jullie toch ook?
Johan Tjang-A-Sjin, lid van de commissie West-Suriname Bakhuis Bauxiet.
