Een leeuwendansshow voorafgaand aan de viering van het Chinese Lunar New Year in Chinatown, Bangkok, Thailand. (Foto: Reuters) Het Chinese Nieuwjaar, of het Lunar New Year, is een belangrijke festiviteit in vele Aziatische landen en hun diaspora’s wereldwijd. Chinees Nieuwjaar, ook wel het Lentefestival genoemd, is een viering van ongeveer twee weken die de eerste dag van het Chinese kalenderjaar markeert, die dit jaar op woensdag valt. Elk Chinees Nieuwjaar draait om een cyclus van twaalf jaar en is gekoppeld aan een dier in de Chinese dierenriem, dat bovendien verbonden is met een van de vijf elementen: metaal, hout, water, vuur, en aarde. Dit jaar markeert het jaar van de houten slang.
Hoewel de oorsprong in China ligt en Chinese gemeenschappen in landen zoals Maleisië, de Filipijnen en Singapore op vergelijkbare wijze en onder dezelfde naam vieren, hebben andere landen, zoals Vietnam en het Koreaanse schiereiland, een totaal andere naam voor hun Lunar New Year-festiviteiten. Hoe wordt het Chinese Nieuwjaar gevierd? De dagen voorafgaand aan het nieuwe jaar worden besteed aan het grondig schoonmaken van de huishoudens om de omgeving te zuiveren van pech uit het voorgaande jaar. Er wordt aangenomen dat deze schoonmaak geluk voor het komende jaar verwelkomt. Bovendien worden er decoraties opgehangen, zoals lantaarns, papieren knipsels, en verse verf – allemaal in een levendige rode kleur, wat ook geluk bevordert.
De vieringen beginnen met een familiereüniediner op de avond voor het nieuwe jaar. Zodra de eerste dag van het nieuwe jaar aanbreekt, stromen de huizen vol met familie en vrienden die geschenken, sinaasappels, en rode enveloppen met kleine bedragen geld, bekend als ang pao of hongbao, voor de kinderen meebrengen. Er worden groeten en goede wensen uitgewisseld, waaronder de veelvoorkomende Chinese zinnen Gong Xi Fa Cai en Xin Nian Kuai Le, die grofweg geluk, vrede, en voorspoed voor de komende dagen betekenen. Volgens Yvonne Goh, een Maleisiër van Chinese afkomst, zijn er mensen die de eerste paar dagen niet hun huis vegen of hun haar en nagels knippen uit angst om het geluk te verliezen dat is opgebouwd door de bezoeken van nieuwjaarsweldoeners.
Traditionele leeuwendansen vormen een centraal onderdeel van de festiviteiten, omdat ze geluk brengen en boze geesten uit huizen, bedrijven, en werkplekken verdrijven. Traditioneel werd van getrouwde vrouwen verwacht dat ze de eerste dag van het Chinese Nieuwjaar doorbrachten met hun schoonfamilie, terwijl de tweede dag was gereserveerd voor dochters om hun ouders te bezoeken. De derde dag is doorgaans rustiger, met nadruk op ontspanning, terwijl de vierde en vijfde dag gewijd zijn aan de God van de Rijkdom. Op de zesde dag van de festiviteiten zouden mensen zich ontdoen van oude of ongewenste bezittingen en weer aan het werk gaan. Volgens de traditie zou op de zevende dag de Chinese moedergodin Nuwa de mensheid geschapen hebben.
Koreanen vieren ‘Seollal’, en Vietnamezen vieren ‘Tet’. Het Koreaanse Nieuwjaar (Seollal) en het Vietnamese Nieuwjaar (Tet) worden ook op unieke manieren gevierd. Het Koreaanse Nieuwjaar wordt over een periode van drie dagen gevierd, waarbij de vieringen traditioneel gericht zijn op familiebijeenkomsten, traditioneel Koreaans eten, en rituelen. Voor zowel Zuid- als Noord-Koreanen markeert dit het jaar van de groene slang, waarvan men gelooft dat het transformatie, groei, en ontwikkeling met zich meebrengt. Enkele belangrijke aspecten van de Koreaanse festiviteiten zijn sebae, een diepe buiging van respect die jongere generaties maken voor hun ouderen als een manier om hen een gelukkig nieuwjaar te wensen. Gewoonlijk wordt de sebae uitgevoerd terwijl men traditionele kleding, de hanbok, draagt. In ruil daarvoor geven ouderen geld aan de jongere generatie in enveloppen, genaamd sebaetdon. Het aanbidden van voorouders, bekend als charye, is ook een belangrijk onderdeel van het nieuwe jaar. Eten wordt op de tafel geplaatst als offer aan de voorouders, en diepe buigingen worden gemaakt als teken van respect. Een populaire gerecht, tteokguk, een rijstcakesoep, wordt ook geserveerd naast andere gerechten zoals Koreaanse dumplings. De tteokguk heeft echter een speciale plaats aan tafel, omdat het maar één keer per jaar wordt geserveerd met de overtuiging dat het eten ervan iemand een jaar ouder maakt.
De Vietnamese nieuwjaarsviering van Tet, kortweg voor Tet Nguyen Dan, wat “festival van de eerste dag” betekent, wordt in tegenstelling tot de gebruikelijke vijftien dagen van het Chinese Nieuwjaar, gedurende drie dagen gevierd. Tet is een van de belangrijkste feestdagen in Vietnam, waarbij kantoren en bedrijven zeven tot negen dagen rondom de festiviteit gesloten zijn. Net als bij het Chinese Nieuwjaar geven Vietnamese mensen prioriteit aan tijd doorbrengen met hun familie, het tonen van respect aan voorouders, het bidden tot goden, en het rusten voor het nieuwe jaar. Voor Tet vieren de Vietnamezen Ong Cong, de dag van de keukengod, een godheid die verantwoordelijk wordt geacht voor de zaken van de familie. Op deze dag worden familiealtaren voor voorouders schoongemaakt, nieuwe offers neergezet, en wordt er wierook gebrand. Het inpakken van de Chung-cake, ook wel de Tet-cake genoemd, het schoonmaken en decoreren van huizen met kumquats, perzikbloesems, en abrikozenbloesems zijn ook essentiële onderdelen van de voorbereidingen. De dag voor Tet bereiden families vijf fruitschalen voor die op het altaar voor voorouders worden geplaatst, terwijl bezoeken aan de graven van voorouders met offers worden gebracht. Gewoonlijk is de eerste dag van de viering gereserveerd voor de vaderlijke kant van de familie, terwijl de tweede dag voor de moederlijke kant is. Ook in de Vietnamese cultuur is er veel respect voor leraren, waarbij de derde dag van het nieuwe jaar gewijd is aan het eren van deze onderwijzers.
Tibet’s ‘Losar’ en Mongolië’s ‘Tsagaan Sar’. In Tibet en in delen van India met belangrijke Tibetaanse boeddhistische gemeenschappen wordt Losar, wat nieuw jaar betekent op de Tibetaanse lunisolaire kalender, gevierd rond een vergelijkbare periode als het Chinese Nieuwjaar. De data zijn echter iets anders, waarbij Losar dit jaar op 28 februari zal plaatsvinden en zich uitstrekt over een periode van vijftien dagen. Losar wordt vaak gevierd door middel van traditionele en religieuze rituelen die worden uitgevoerd in kloosters en tempels, culturele evenementen, en familietradities door middel van gedeelde maaltijden en geschenken. Mongolië viert zijn nieuwe jaar, bekend als Tsagaan Sar, op 1 maart, gebaseerd op de Mongoolse lunisolaire kalender. De voorbereidingen beginnen echter al eerder, waaronder het schoonmaken van het huis en het bereiden van voedsel. Familie, buren, en vrienden bezoeken elkaar, er worden offers gebracht aan goden, en de daadwerkelijke nieuwjaarsdag begint met een wandeling in een specifieke richting, gebaseerd op de richtlijnen van de dierenriem.
